داستان تخيلی سال 85 انتخاب شد

مراسم تقدیر از برندگان گونه های علمی تخیلی و فانتزی سال 1385 عصر دیروز با حضور نویسندگان، مترجمان و ناشران کتاب های این ژانر ادبی در خانه هنرمندان ایران برگزار شد.

به گزارش خبرنگار مهر، مراسم تقدیر از داستان نویسان، مترجمان و ناشران برگزیده گونه های علمی تخیلی و فانتزی سال 1385- که برگزار کنندگان آن، این برنامه را به دو تخیلی نویس یعنی "استانیسلاو لم" نویسنده لهستانی و "کورت ونه گات" نویسنده آمریکایی تقدیم کردند - در خانه هنرمندان ایران برگزار شد.

در ابتدای این مراسم فرهاد آذرنوا سردبیر سایت آکادمی فانتزی، سال 85 را سال خوبی برای ادبیات فانتزی در ایران دانست و گفت: با اینکه از نظر تعداد بازدیدکننده سایت با افت مواجه شدیم اما راه اندازی دانشنامه آزاد علمی تخیلی و فانتزی که در حال حاضر بیش از 700 مدخل دارد، کار بزرگی بود که انجام دادیم.

وی همچنین تلاش ناشران ایران را برای چاپ آثاری بیشتر و ارزشمند در این ژانر ادبی در سال گذشته ستود.

ژانر علمی، تخیلی همیشه پست شمرده شده است

پیمان اسماعیلی - مترجم داستان های تخیلی، که مصاحبه ای نیز با استانیسلاو لم انجام داده است با بیان اینکه غالب تخیلی نویسان از نوشتن در این ژانر اعلام برائت می کنند و شناخته شدن شان را به عنوان تخیلی نویس نمی پذیرند، گفت: از قدیم دید تحقیرآمیزی نسبت به این ژانر وجود داشته است و حتی کسی مانند ونه گات در این باره می گفت که برخی ها به من تخیلی نویس می گویند تا ارزش کارهایم را پائین بیاورند و یا استانیسلاو لم این اظهارات را ناشی از یک نوع میل به طبقه بندی نویسندگان ژانرهای ادبی مختلف می داند.

وی افزود: با این وجود لم را باید یکی از اسطوره های مطلق ادبیات علمی تخیلی دانست و این را در کتاب سولاریس او - که تارکوفسکی هم به خوبی وامدار بودن آن را به تخیل به تصویر کشیده است - می توان دید.

این مترجم ژانر علمی تخیلی با مقایسه دو کتاب سولاریس (استانیسلاو لم) و اودیسه فضایی 2001 (آرتور سی کلارک) اضافه کرد: رویدادهای سولاریس بیش از هر چیز بر مبنای علم پیش می رود، با این وجود دیدی مشکوک نسبت به علم وجود دارد و لم اسطوره غالب دوران مدرن را به سخره می کشد. اما در کتاب سی کلارک، علم از هر نقطه ای که می خواهد حرکت کند به بن بست می رسد و بیشتر ما با یک نوع پدیدار شناسی مواجهیم.

ونه گات جنگی می نوشت اما همواره از صلح حرف می زد

اسدالله امرایی - مترجم، نیز ادبیات فانتزی را بخشی از موتور محرکه صنعت نشر ایران برشمرد و گفت: حضور فعالی کسانی مانند ابوالفضل میرباقری (کتابسرای تندیس) و هاشمی نژاد (نشر افق) در این ژانر و این مجلس جای خوشبختی بسیاری دارد.

وی به ارائه شرحی مجمل از آثار او پرداخت و گفت: ونه گات جنگی نوشت اما همواره از صلح حرف می زد و راز ماندگاری اش در ارتباطش با مردم بود. او با شادی های مردم شاد می شد و با اندوه آنان غمگین.

سپس شهریار وقفی پور مترجم و منتقد ادبی با اشاره به اهمیت ادبیات علمی تخیلی و فانتزی، ریشه این ژانرها را "گوتیک" دانست و گفت: ژول ورن و اچ جی ولز را می توان نمایندگان دو گرایش متضاد ادبیات تخیلی دانست با این تفاوت که ژول ورن نویسنده ای است که نسبت به تکنولوژی خوشبین است و ولز بدبین. به همین خاطر است که در داستان های ژول ورن استفاده از تکنولوژی همیشه به دستیابی به جهان بهتری منجر می شود. اما ولز به سویه های تاریک تکنولوژی می پردازد و این همان چیزی است که در کار رمانتیک ها هم دیده می شود.

وی با اشاره به تولید گسترده ای که آمریکایی ها در سینما و ادبیات تخیلی شان دارند، افزود: به عنوان مثال می توان گفت که در دهه 50 میلادی از 10 کتابی که در آمریکا چاپ می شد، چهار کتاب به این ژانر اختصاص داشت و به همین خاطر بسیاری فکر می کنند که آمریکا جایگاه این ژانر بوده اما واقعیت اینگونه نیست و اروپا منشا این ژانر بوده است.

فانتزی واقعیت را برای ما قاب می گیرد

وقفی پور مهم ترین مضمون اصلی اینگونه داستان ها را نفی تن و جسم دانست و گفت: شخصیت پردازی در داستان های این ژانر بسیار ضعیف و سطحی است که این امر ویژگی و در واقع منفعت ژانر علمی، تخیلی به شمار می رود.

وی همچنین درباره ادبیات فانتزی گفت: فانتزی چیزی است که واقعیت را برای ما قاب می گیرد و به ما امکان درک آن را می دهد. در واقع فانتزی ترجمه ای است از ایدئولوژی.

سپس پیام مدیا کاشیگر - سرپرست هیات داوران دوره ادبی علمی، تخیلی و فانتزی - توسط میترا الیاتی یکی از اعضای این هیات قرائت شد.

کاشیگر در این پیام کوتاه از استمرار این جایزه و برگزاری آن در سال جاری ابراز خوشحالی و نسبت به ادامه این روند در سال های آتی نیز ابراز امیدواری کرده بود.

سپس گیتا گرکانی مترجم و منتقد ادبی در این مراسم گفت: تلویزیون سینما را به خطر انداخت، کامیپوتر هر دو را و هر سه اینها کتاب را. در واقع کتاب جایگاهش را از دست داده است و کتاب نخوانی یعنی از بین رفتن تفکر و تخیل. الان نیز ما با نسلی روبرو هستیم که برای کسب اطلاعات حاضر نیست به کتاب مراجعه کند و ترجیح می دهد همه چیز را ببیند نه اینکه بخواند.

رولینگ بچه های ما را از پشت کامپیوترها بلند کرد

وی افزود: با این روند می توان گفت که انسان بار دیگر به دوران پیش از اختراع خط باز می گردد با این تفاوت که قصه گوهای قبیله جای خودشان را به قصه گوهایی می دهند که هیچ ارتباطی با اصل قبیله ندارند. برای اینکه این نسل به کتاب بازگردد باید معجزه ای اتفاق می افتاد و جی کی رولینگ این کار را انجام داد. او با نوشتن هری پاتر - کاری که از آن لذت می برد - و انتقال لذت خواندن به مخاطب خود، مهم ترین کار را کرد و به نظر من دنیا به رولینگ مدیون است که توانست بچه ها را از پشت کامپیوترها بلند کند و کتاب به دست آنها بدهد.

صادق هدایت نخستین علمی تخیلی نویس ایران است

سپس محمد محمدعلی نویسنده در سخنانی با یادی از صادق هدایت، او را نخستین علمی تخیلی نویس ایران دانست و گفت: با انتشار "وق وق ساهاب" هدایت، نخستین داستان علمی تخیلی ایرانی چاپ شد و جای شگفتی است که بعد از 73 سال از آن زمان، ما دور هم گرد آمده ایم و داریم الفبای ساینس فیکشن را فرا می گیریم. ما مدیون صادق هدایتیم و این انقطاع فرهنگی بسیاری از اوقات عوامل بیرونی نداشته است. بعنی ما باید این ژانر را یاد بگیرم و پای نام ننگ آن بایستیم!

رضا سید حسینی نویسنده و مترجم نیز در این مراسم از پا گرفتن دوباره ژانر علمی، تخیلی و فانتزی در ایران ابراز خوشحالی کرد.

بهرام صادقی در لحظه داستان می ساخت

وی همچنین با یادی از بهرام صادقی از او به عنوان داستان پردازی لحظه ای یاد کرد که قادر بود در لحظه داستان بسازد و به جای نوشتن، آن را بازگو کند.

در پایان مراسم جوایز دوره ادبی علمی، تخیلی و فانتزی سال 85 به شرح زیر برندگان آن اهدا شد؛

پیمان اسماعیلیان به عنوان مترجم برتر داستان های علمی تخیلی، رضا علیزاده مترجم برتر آثار فانتزی و محسن صادقی نیز به عنوان نویسنده برتر داستان های علمی تخیلی و فانتزی سال 85 انتخاب شدند و جوایزشان را از دستان محمد محمد علی، گیتا گرکانی و رضا سیدحسینی دریافت کردند. در این مراسم از هاشمی نژاد مدیر نشر افق و میرباقری مدیر نشر کتابسرای تندیس نیز تقدیر شد.

به گزارش مهر، این برنامه برخلاف سایر رویدادها و جوایز ادبی که با تبلیغاتی گسترده برای جلب مخاطب همراه هستند، بدون اتکا به حمایت های مطبوعاتی و رسانه ای اقدام به برپایی جایزه کرد و در این میان نویسندگان، ناشران و مترجمان صاحب نام بسیاری را هم گردهم آورد. تعدد سخنرانان و نمایش فیلم های انیمیشن و کارتون با مضامین تخیلی و فانتزی در فواصل مراسم از جمله عواملی بود که برنامه را تا ساعت 20 ادامه داد. البته مدت زمان سه ساعته این مراسم به دلیل تنوع برنامه ها و حضور چهره های شناخته شده خستگی و ملال را از حاضران دور کرده بود.