فارس: چینش فیلم‌ها در اکران نوروزی همیشه با حاشیه‌های مختلف همراه است. این اکران به دلیل تعطیلات و توجه مخاطبین به فیلم‌های سینمایی از اهمیت خاصی برخوردار است. علی معلم کارشناس و منتقد سینما معتقد به نظم ارگانیک در چینش اکران است . معلم معتقد است: در حال حاضر یک سیستم به هم ریخته در اکران داریم، بسیاری از موارد در اکران به فیلم‌ها ظلم می‌شود. این چرخه معیوب برخی از فیلم‌ها را به فروش بالا می‌رساند و برخی را به زمین می زند.
درباره اکران فیلم‌ها در فصل‌های مختلف به خصوص اکران نوروزی همچنین وضعیت سینمای ایران به گفت و گو نشستیم که از نظرتان می‌گذرد:
تقسیم قدرت در اکران نوروزی
*اکران فیلم‌ها در نوروز همیشه با حاشیه‌هایی همراه است . به عقیده شما اکران فیلم‌ها در فصل‌های خاص چقدر باید مدیریت شود؟
به طور طبیعی باید نظم ارگانیکی برای نمایش فیلم‌ها وجود داشته باشد و چیدمان درستی برای اکران در نظر گرفته شود. اما در ایران بیشتر از آن که در چیدمان فیلم‌ها به خواسته‌ها و شناخت‌های پخش کنندگان و فیلمسازان توجه شود به سازوکارهای دیگری توجه می‌شود. به نظر می‌رسد به نوعی تقسیم قدرت در اکران نوروزی صورت می‌گیرد.
به عقیده من نمایش فیلم در ایران باید روال طبیعی خود را پیدا کند. این روال از جایی می‌آید که فیلم‌ها براساس فصل‌ها و زمان‌هایی که برای نمایش وجود دارد از یک منطقی برخودار شده و از آن تبعیت کنند. به طور مثال در غرب اعیادی مثل کریسمس و ژانویه یا ابتدای فصل پاییز فیلم‌های خاصی به نمایش درمی آید در ابتدای تعطیلات تابستانی اغلب، فیلم‌هایی اکران می‌شود که برای خانواده و کودکان مناسب و جذاب است و در همین راستا شاهد یک نظم مشخص در اکران سینماها هستیم. به طور مثال در فصل جشنواره‌های مهمی مانند کن یا اسکار شاهد فیلم‌های مهم هستیم که همه آن فیلم ها به شکل مناسب برای مخاطبین اصلی و هدف شان در نظر گرفته شده است.
بخشی از تولیدات سینمای ایران به مخاطب باور ندارد
*شاید اکثر فیلم‌های سینمای ما مخاطب چندانی نداشته باشند و کمتر مورد توجه قرار گیرند.
بخشی از تولیدات سینمای ایران به مخاطب باور ندارند و فیلم‌ها برای مردم ساخته نمی‌شوند که برای مردم اکران شوند، بنابراین به طور طبیعی از چرخه خارج می شوند. فیلم‌هایی که برای خوشایند یک دستگاه یا سازمان و نهادی ساخته شدند و اساسا فیلمساز به مخاطب فکر نکرده است.
در این میان منظورم فیلم‌هایی با مخاطب محدود نیست، ما در جهان سینما فیلم‌هایی داریم که برای مخاطبین گسترده آماده می‌شود و فیلم‌هایی که برای مخاطب محدود ساخته می‌شود که در سینمای ایران آنها را با مخاطب خاص می‌شناسیم. هر فیلم هنری یا تجربی هم که ساخته می‌شود ممکن است برای گروهی از مخاطبین جذاب باشد ولی با محدودیت های مشخص، فیلم‌های اینچنینی پخش گسترده نخواهند داشت.
*چگونه باید با این تعداد سینمای محدود و فیلم‌های سینمایی برنامه مناسبی برای اکران در نظر گرفته شود تا بازده مناسبی داشته باشد.
ما در ایران با یک عرصه محدود نمایش و تعداد محدود سینما مواجه هستیم، ما حدود 70 یا 80 سالن فعال و مناسب داریم که پراکندگی جغرافیایی آن در تهران و شهرستان مناسب نیست. به طور طبیعی با این ظرفیت محدودی که برای اکران داریم باید بتوانیم استفاده درستی از این امکان محدود داشته باشیم. در مورد فیلم هایی که برای مخاطبین محدود و یا گسترده، ساخته شده اند. این نظم ارگانیک را باید سازندگان فیلم هم تشخیص بدهند، متاسفانه سازندگان آثار تلقی درستی از مخاطبین ندارند و همین امر باعث می‌شود همه توقع دارند فیلم ها در عید یا تابستان اکران شود. برخی از فیلم‌ها برای نمایش گسترده و 20 تا 25 سالن مناسب نیست.
در اکران به فیلم‌ها ظلم می‌شود
در حال حاضر یک سیستم به هم ریخته در اکران داریم، بسیاری از موارد در اکران به فیلم‌ها ظلم می‌شود. این چرخه معیوب برخی از فیلم‌ها را به فروش بالا می‌رساند و برخی را به زمین می زند،این به هم ریختگی بخشی از آن به سازوکار شورای صنفی نمایش و بخشی از آن به عدم شناخت فیلمسازان ایرانی از موقعیت مخاطبین باز می‌گردد. عواملی که در بالا ذکر شد وقتی با گمراهی ها مضاعف می شود، سرنوشت اکران را دچار مشکل می‌کند.
*چگونه می‌توان به پتانسیل جذب مخاطب فیلم‌ها واقف شد؟
بخشی از فیلم ها در جشنواره فجر به نمایش درمی آیند و می توانیم تلقی روشنی از مخاطبین فیلم ها داشته باشیم و یک اطلاع کلی به ما برای اکران نوروزی خواهند داد که چه فیلم‌هایی در این اکران به نمایش درآیند. این فیلم‌ها چقدر باید تنوع ژانری داشته باشند و ذائقه‌های مختلف را پاسخ گو هستند.
سلایق مختلف را باید در نظر گرفت
*نظرتان را درباره نوع چینش فیلم‌های اکران نوروز بفرمایید.
به نظرم این چینش نوروز، چینش بدی نیست. دو سه تا از فیلم‌ها به لحاظ موضوع و گونه فیلمسازی متنوع هستند و می توانند مخاطبین مختلفی را جذب کنند اما در این میان جای یک یا دو فیلم خالی است. یک فیلم با مخاطب محدودتر هم در این فیلم ها باید قرار بگیرد که تنوع ایجاد شود و در این تنوع ما شاهد حضور اقشار مختلف در سینماها باشیم.
طبیعی است در ایام تعطیلات که معمولا در ایران یک ماه است و کل ماه فروردین را پوشش می‌دهد، باید سلایق مختلف را در نظر بگیریم. اغلب سینماروها خانواده‌ها و به خصوص قشر جوان مخاطبین جشنواره خواهند بود. سینماروهای اصلی امروزه در دنیا و ایران قشر نوجوان و جوان هستند، طبیعی است فیلم‌هایی که برای این گروه سنی جذاب است می‌توانند در تعطیلات موفق‌تر باشند.
موج سینما رفتن را باید تقویت کرد
دوستان ما معتقدند فیلم های پرفروش همدیگر را می خورند من این را نمی فهمم. مثل اینکه دوستان معتقد به سیستم آبرسانی قطره‌ای، هر فصل یک فیلم پرفروش، هستند اما من معتقدم عید نوروز در ایران که مثل کریسمس و ژانویه در غرب است می توان چند فیلم پرفروش داشت تا موج سینما رفتن تقویت شود. کاری که باید در حوزه اکران سینما انجام دهیم این است که موج سینما رفتن را در هر فصلی با یک تعداد فیلم به وجود بیاوریم.
*چگونه باید موج سینما رفتن را در مخاطب ایجاد کرد؟
فصل بهار یک تعداد فیلم این موج را ایجاد می‌کند، باید با برنامه‌ریزی و درایت و تدبیر در فصل‌های دیگر هم باید موج سازی برای علاقمندان به سینما کنیم. تا از طریق ایجاد علاقه به تنوع مضامین و گونه‌ها بتوانیم موج خوبی ایجاد کنیم. امسال 10 یا 12 فیلم در جشنواره حضور داشت که تفاوت‌هایی با هم داشتند و می‌توانستند مخاطبین گسترده‌تری داشته باشند. اگر با برنامه‌ریزی بتوانیم در فصل بهار و تابستان فیلم‌های مناسبی به نمایش بگذاریم موج سینما رفتن در ایران تقویت می‌شود.
سینما رفتن در دنیا هم پیچیده شده است
از نظر جهانی هم نگاه کنیم به همین صورت است. سینما رفتن در دنیا هم پیچیده و مشکل تر شده است. صنعت سینما در آمریکا و اروپا و کشورهای دیگر سعی می‌کند موج سینما رفتن را از طریق تکنولوژی، بهبود بخشیدن به وضعیت نمایشی، بزرگ کردن پرده سینما و... به وجود بیاورند. ما متاسفانه در ایران دستمان برای استفاده از برخی جذابیت‌ها بسته است برای دعوت مخاطبین به سینما. اینجاست که کمبود سالن های خوب سینما خودشان را نشان می دهد در شهرستان‌ها مردم به طور کامل از داشتن سینماهای مناسب محروم هستند، برای این که بتوانیم از ظرفیت نمایشی خود استفاده کنیم باید در ارایه و عرضه فیلم یک ستاد تنظیم بازار در نظر گرفته شود.
ادامه حیات سینمای ایران در گرو تصمیم‌گیری‌های عاقلانه است
*وضعیت سینمای ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
سینمای ایران در موقعیتی قرار گرفته است که ادامه حیات آن در گرو تصمیم گیری های عاقلانه و کارشناسانه به لحاظ صنعتی، مدیریتی، نظارتی و فرهنگی است. این که ما سرنوشت این سینما را به دست دو سه نفر بسپاریم به نظر من غلط است. سینمای ایران نیازمند کارشناسی است و باید به همه امورش رسیدگی شود. دورانِ این که یک نفر یا یک گروه یا مافیای کوچک برای سینما تصمیم بگیرد و رخت خودشان را از آب بیرون بکشند، تمام شده است. اگر می خواهیم صنعت سینمای ایران در آینده بارور و کامل باشد نیازمند اتاق فکرهای گسترده و عمیق است.
هم باید ساختار شورای صنفی نمایش عوض شود هم ساختار تصمیم گیری درباره پروانه ساخت و نمایش باید تغییر کند. دوستان قول دادند با تشکیل سازمان سینمایی چنین خواهد شد اما در عمل چنین نشد و باز هم فردی و غیرکارشناسانه است. امیدوارم در دولت آینده سینمای ایران بیشتر روی به سوی بخش خصوصی داشته باشد و این بخش را در تصمیم گیری ها فاعلانه شرکت دهد، موقعیت جهانی سینما را بررسی کند و اهمیت ابزار سینما برای کشور را دریابد. اهمیت سینما در جهان دوچندان شده است در این گفتمان جهانی ما نیازمند سرمایه گذاری کلان برای سینما و هشیاری و عقل برای مدیریت صنفی و دولتی هستیم.
