|
پوشش بدن و دندانهایش به گربهها شباهت دارد و همچنین دارای سری گرد، كوچك و گربه مانند است، ولی در عین حال، پنجههایش همچون سگها آزاد و بدون محافظ هستند و در غلاف پوستی پنهان نمیشوند و بعلاوه حركت پیستون مانند پاهایش در حین دویدن، مانند سگهای تازی است. یوزپلنگ و پلنگ شباهتهای زیادی به یكدیگر دارند و شاید علت آنكه در گذشته، بخصوص در آسیا به یوزپلنگ، «پلنگ شكاری» گفته میشد، همین شباهتهای فراوان بوده است. اما این حیوان شگفتانگیز خصوصیات بارزی هم دارد كه آن را از دیگر پستانداران متمایز میكند. خط اشك: یكی از بارزترین ویژگیهای یوزپلنگ، خط اشك این جانور است كه از گوشه داخلی چشمها شروع شده و تا كنار خارجی دهان، درست پشت دندانهای نیش امتداد دارد و آنها را میتوان بسادگی بهوسیله همین خطوط از دیگر گربهسانان خالدار تشخیص داد. خط اشك چندین كاركرد دارد، از جمله اینكه میتواند از بازتاب و انعكاس نور جلوگیری كند و به اینترتیب وسیلهای است برای استتار هرچه بیشتر. همچنین با به حداقل رساندن زَنَندگی نور خورشید برای چشمان جانور، باعث افزایش دقت دید آن میشود. افزون بر این، یوزپلنگها معمولا عادت دارند صورت یكدیگر را لیس بزنند و با این كار علاوه بر تیمار كردن و پاكیزه نگاه داشتن صورت، روابط اجتماعی خود را تقویت میكنند. لذا خطوط اشك سیاه رنگ علامتهای مشخصهای هستند كه باعث معطوف شدن توجه تیماركننده به صورت مستقیم به این ناحیه میشود. دم: دم جانور پوشیده از خالهایی است كه در انتها به چند حلقه دائمی و كم و بیش كاملی تبدیل میشوند. ضخامت حلقههای سیاه رنگ بهترتیب به سمت انتهای دم بیشتر شده و به 110 میلیمتر میرسد. موهای انتهای دم یوزپلنگ بلندتر از موهایی است كه بقیه دم را میپوشاند و دارای نوارهای سیاه و روشن كاملا واضح و مجزا از هم است. نوك دم ظاهرا علامتی است كه مادر با نشان دادن آن به تولههایش به آنها میفهماند «دنبال من بیایید.» وقتی مادر چنین منظوری داشته باشد، دمش را طوری بالا میآورد كه در میان علفهای بلند كاملا مشخص باشد و تولههایش بتوانند بخوبی آن را ببینند. چشم: چشمان یوزپلنگ به رنگ زرد مایل به قهوهای است و مردمك گردی دارد. پوزه كوتاه جانور به چشمها اجازه میدهد كه در موقعیتی قرار بگیرند كه حداكثر كاركرد بینایی را داشته باشند. بعلاوه چشمها در بالای سر جانور قرار گرفته و به آن امكان میدهد كه وقتی از پشت علفها و بوتهها اطراف را زیر نظر گرفته، براحتی بتواند بدون اینكه دیده شود شكار خود را انتخاب كند و زیر نظر بگیرد. در ضمن حس بینایی در یوزپلنگها قویترین حس میباشد و آن برای پیدا كردن شكار، از این حس بیشتر از دیگر حواس خود استفاده میكنند. اندامهای حركتی: دست و پای یوزپلنگ بسیار بلند، باریك، ظریف و البته قوی بوده و نسبت به بدنش در مقایسه با گربهسانان بزرگ دیگر بلندتر است. تعداد انگشتان آنها در دست 5 و در پا 4 عدد است. تنها 4 انگشت از 5 انگشت دستها با زمین تماس دارد و انگشت پنجم كه در واقع انگشت شست است، بالاتر از بقیه انگشتان و در پشت دست قرار گرفته و با زمین تماس ندارد. وزن جانور هنگام دویدن عمدتا روی انگشتان سوم و چهارم میافتد. پنجههای یوزپلنگ خمیده، كند و بسیار بزرگ است و طول آنها به 40 میلیمتر میرسد. یكی از مهمترین تفاوتهای میان یوزپلنگ و دیگر گربهسانان كه بیش از هر چیز دیگر آن را از سایر اعضای این خانواده متمایز كرده است پنجههای آزاد و بدون حفاظ آنهاست كه البته این ویژگی را میتوان به عنوان یكی از شباهتهای یوزپلنگ با سگ سانان بیان كرد. دندانها: یوزپلنگ علاوه بر تفاوتهای مورفولوژیكی و ساختاری كه با دیگر گربهسانان دارد، ساختار دندانی منحصربهفردی هم دارد. دندانهای نیش آنان در مقایسه با استانداردهایی كه در خانواده گربهسانان وجود دارد، كوچكتر بوده و كمتر رشد كردهاند. بعلاوه، دندانهای نیش كه در تمامیگربهسانان تاحدی پهن شده، در یوزپلنگ بسیار كمتر پهن شده است. چنین تفاوتهایی میان نیش یوزپلنگ و دیگر اعضای این خانواده، مبین روش شكار منحصر به فرد یوزپلنگ در این خانواده است، چون یوزپلنگ پس از گیرانداختن شكارش، دندانهای نیش خود را در گلوی آن فرو كرده و پس از چند دقیقه نگه داشتن، آن را خفه میكند. حال آنكه گربهسانان دیگر عموما جانوران تعقیب كنندهای به شمار نمیروند، بلكه آنها پس از كمین كردن برای شكار و غافلكیر كردن آن، سعی میكنند دندانهای نیش خود را وارد ستون فقرات شكار در ناحیه گردن كرده و آن را بشكنند، لذا نیازمند نیشهای قویتر و بزرگتری هستند كه یوزپلنگ به خاطر روش شكارش تا حدی بینیاز از آن است.