| |
زندگی رسم خوشایندی است
زندگی بال و پری دارد با وسعت مرگ
سهراب سپهری روز اول اردیبهشت سال 1359 در اثر بیماری سرطان خون درگذشت .
پرشی دارد اندازه عشق
زندگی چیزی نیست که لب طاقچه عادت از یاد من و تو برود
زندگی حس غریبی است که یک مرغ مهاجر دارد
زندگی سوت قطاری است که در خواب پلی می پیچد
زندگی گل به توان ابدیت
زندگی ضرب زمین در ضربان دل ما
زندگی هندسه ساده و یکسان نفس هاست
مهر سال 1307 نزدیک اذان ظهر کودکی به دنیا آمد که نامش را سهراب گذاشتند .
نام پدر سهراب " اسدالله خان" و نام مادرش " فروغ ایران" بود .
پدر سهراب خطی خوش داشت و با انواع هنرها به ویژه منبت کاری و موسیقی آشنا بود .
مادر سهراب ؛ فرزند "ملک المورخین "و نواده" لسان الملک سپهر "مولف کتاب مشهور" ناسخ التواریخ " بود .
سهراب برادر بزرگتری به نام" منوچهر" و خواهران اندیشمندی به "نام های همایوندخت، پریدخت و پروانه " داشت که هر سه ، بانوانی با ذوق و نویسنده بودند .
سهراب خود را چنین معرفی کرده است :
اهل کاشانم
روزگارم بد نیست
تکه نانی دارم، خرده هوشی، سر سوزن ذوقی
مادری دارم، بهتر از برگ درخت
دوستانی، بهتر از آب روان
و خدایی که در این نزدیکی است
لای این شب‌بوها ، پای آن کاج بلند
کودکی سهراب در باغ بزرگ پدری گذشت . باغی که خاطراتش بعدها به شعرها و نقاشی های او راه یافت .
باغ ما در طرف سایه دانایی بود
باغ ما جای گره خوردن احساس و گیاه
باغ ما نقطه برخورد نگاه و قفس و آینه بود
سهراب ، تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در شهر کاشان گذراند و در سپس در رشته نقاشی در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران ادامه تحصیل داد .
وی در سال 1332 با احراز رتبه نخست از دانشگاه فارغ التحصیل و موفق به اخذ درجه لیسانس شد .
نقاشی ها و آثار هنری سهراب در مدت زمانی طولانی در نمایشگاههای مختلف ایران و جهان به نمایش درآمد .
شعرهای سهراب سپهری که در سبک نو و با زبانی ساده بود خیلی زود مورد توجه قرار گرفت .
مرگ رنگ ، زندگی خوابها ، آوارآفتاب ، شرق اندوه ، صدای پای آب ، مسافر ، حجم سبز ، ما هیچ ما نگاه که در قالب کتاب " هشت کتاب " گردآوری شده است از جمله آثار ماندگار این شاعر است .
سهراب سپهری روز اول اردیبهشت سال 1359 در اثر بیماری سرطان خون درگذشت .
نگاهی بر آثار
اصالت ، حُجب ، ملایمت ، سادگی و پاکی از ویژگی های بارز شعر سهراب سپهری است .
وقتی با اهالی کاشان و دوستانش گفتگو کردیم به نکات دیگری هم برخوردیم .
دکتر مدیحی دوست و همکلاس دبیرستان سهراب که هم اکنون در شهر کاشان زندگی می کند درباره خصوصیات اخلاقی شاعر می گوید : خیلی خجالتی بود .با وجود اینکه با خانواده من سالهای سال آشنا بود وقتی به در منزل ما می آمد هیچ وقت داخل نمی شد . شخصیت توداری داشت . در خودش بود و کاری به کار کسی نداشت .
این یار دیرین سهراب که گاهی با او به تپه های اطراف کاشان می رفت و گاهی همراه با سهراب نقاشی هم می کرد شعر سهراب را آینه تمام نمای نیک نفسی و مهربانی سهراب می خواند :
ساده بود . خوب بود . آدم از مصاحبتش لذت می برد .اگر صبح تا شب هم پیشتان نشسته بود یک کلام حرف اضافه نمی زد و شما را خسته نمی کرد .
صاحبنظران نیز شعر سهراب سپهری را برخاسته از فرهنگ و پیشینه تاریخی و تمدن دیرین ما می دانند .
سید علی کاشفی خوانساری (نویسنده و منتقد) در این خصوص معتقداست :
" شعر سهراب با همه تفاوتهایی که در قالب و ظاهر با شعر کهن دارد از نظر اندیشه و ریشه های بنیادی و تفکر با پیشینه تاریخی شعر فارسی دارای پیوندی عمیق است . "
یکی دیگر از ویژگی های برجسته در شعر " سهراب سپهری " کلماتی است که شاعر انتخاب و با آن به ترکیب هایی جاودان دست پیدا کرده است.
ترکیب هایی آشنا که همه ما کم و بیش شنیده ایم :
"صدای پای آب" ، "اهل کاشانم" ، "چه کسی بود صدا زد سهراب" .
چیستا یثربی (نویسنده) با اشاره به این ویژگی شعر سهراب می گوید :
" سهراب از کارکرد کلمات ، خوب استفاده کرده است . مثلا به این عبارت توجه کنید ؛ ((و ناگهان زیبا هستی)) . آدم فکر می کند که چه اتفاق و اعجازی صورت گرفته است که سهراب خیلی خوب توانسته با استفاده از کلمه" ناگهان" در کنار" زیبا "، آن تصویر شوک برآور را پدید بیاورد و به مکاشفه و کشف و شهود برسد . "
سهراب الگوی سالمی از شعر نو ارائه می دهد . گرچه از شعرهای او تقلید های زیادی صورت گرفته است اما این آثار نتوانسته است به گَرد شعر او برسد و به همان اندازه ماندگار شود .
یثربی در این باره می گوید :" سهراب خیلی معتقد بوده که در شعر امروز واژه ها به جای اینکه بال و پر پیدا کند ، شکسته می شود .
تلاش سهراب این بوده که واژه ها جاودانگی پیدا کنند و در این زمینه هم موفق بود . "
به هرحال قدر مسلم این است که پیام شعر سهراب زندگی است. " هشت کتاب " اکنون پیش روی ماست .
کتابی که هرورقش خود دفتری است. دفتری از شادی ، سلامت و سرزندگی .
