باید نگرانی دانشجویان از آینده شغلی‌شان را بپذیریم

رئیس دانشگاه شیراز گفت: ما نمی‌گوییم نباید از مشکلات، محدودیت‌ها و معضلاتی که داریم حرف بزنیم، این مشکلات وجود دارند و ما نیز لمسش می‌کنیم، ولی نباید اتفاقات خوبی که رخ داده را نادیده گرفت و باید حق را در نظر داشت.

«محمد موذنی» رئیس دانشگاه شیراز در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا در خصوص سبک گفتمان کارآمد در شرایط اجتماعی امروز و وجوه و شاخص‌های چنین گفتمانی اظهار کرد: اقشار دانشگاهی معتقدند که خلا گفتمانی داریم و مسئولان نیز این موضوع را قبول دارند و من نیز وجود این واقعیت را می‌پذیرم. ما واقعا کمتر با یکدیگر صحبت می‌کنیم و حرف می‌زنیم و با این شرایط، سبک گفت و گوی انتخابی ما برای اثرگذاری، حل مشکلات و پاسخ‌دهی به نیازهای امروزمان لازم است دارای سه ویژگی باشد و اگر این سه شرط را در گفت و گو رعایت کنیم، گفت و گوی ما کارآمد خواهد بود.

هدف گفت‌وگو باید کشف حقیقت و رسیدن به آن باشد

موذنی افزود: اولین شرط این است که گفت و گوی ما باید مبتنی بر واقعیات عینی باشد نه براساس شایعات و شنیده‌ها. آن چیزی که در گفت و گو به آن اشاره می‌کنیم و ادعا داریم باید قابل اثبات باشد و بر پایه مستندات و مدارکی که داریم بتوانیم اثباتش کنیم. دومین شرط این است که فضای گفت و گو باید عقلانی و منطقی باشد و با هدف کشف حقیقت و رسیدن به آن صورت بگیرد. لزوما نباید تلاش و اثبات کنیم که ما حق هستیم و درست می‌گوییم بلکه باید هدف اصلی رسیدن به حقیقت باشد و این نکته را مدنظر داشته باشیم که شاید بخشی از حرف‌های طرف مقابل ما درست است. باید حقانیت طرف مقابل را از یاد نبریم. سومین ویژگی یک گفت و گوی کارآمد این است که در فضایی دوستانه و صمیمانه انجام شود تا بتوانیم به راه حل مشترک برسیم و در نتیجه با گفت‌وگو به یک پله بالاتر و بهتر ارتقا پیدا کنیم و اگر این سه شرط را رعایت کردیم، گفت و گوی مناسبی خواهد بود.

او خاطرنشان کرد: ما یا با هم حرف نمی‌زنیم یا درست حرف نمی‌زنیم و گفت و گوی ما اگر بر اساس شروطی که گفتم باشد در وضعیتی که حتی خلا گفت وگو وجود داشته باشد که من این خلا را قبول دارم، به کمک چنین گفت و گویی خلا موجود را پر می‌کنیم.

رئیس دانشگاه شیراز اظهار کرد: اگر در گفت و گوهایمان طرف مقابل را به رسمیت بشناسیم و برای او حقی قائل باشیم و باور کنیم که گفت و گو می‌تواند ما را به نقاط مشترک برساند، چنین گفت و گویی پاسخگوی نیاز فعلی خواهد بود. بنابراین باید بپذیریم آن‌هایی که مقابل ما هستند هم از حقوقی برخوردارند.

موذنی در مورد نوع گفت و گویی که موجب اشاعه امیدواری اجتماعی می‌شود، بیان کرد: اگر گفت‌وگوهای ما به این صورت باشد که طرفین حین گفت‌وگو، رفتار منطقی و اخلاقی داشته باشند موجب امیدواری اجتماعی می‌شود. رفتار منطقی یعنی در برابر حق تسلیم باشند. در واقع اگر در جریان گفت و گو طرف مقابل ما حرفی می‌زند که درست و منطقی و براساس حق است، آن را بپذیریم یعنی منطقی برخورد کنیم. اینکه گفت و گو باید اخلاقی باشد یعنی نسبت به یکدیگر احترام قائل باشیم و حرمت طرفین را حفظ کنیم.

او ادامه داد: نکته دیگر اینکه طرفین گفت و گو باید از دانش کافی در زمینه موضوع مورد بحث برخوردار باشند و علم و اطلاع کافی در موردش داشته باشند و به دانشی سطحی اکتفا نکنند که بخواهند در موردش صحبت کنیم. ویژگی سوم اینکه در گفت و گو حق مطلب آنگونه که هست ادا شود.

تعداد اساتید دانشگاه‌های کشور رشد ۱۳۰۰ درصدی داشته است

موذنی اضافه کرد: به عنوان مثال این روزها در مورد حقوق زنان خیلی بحث می‌شود و ادعاهای زیادی را می شنویم که در نظام جمهوری اسلامی به جایگاه زن توجه کافی نشده و نمی‌شود، اما وقتی روی موضوع دقیق می‌شویم و بررسی‌هایمان را کامل می‌کنیم، به نتایج دیگری می‌رسیم. در فضای کاری خودم یعنی دانشگاه، وقتی به مسئله حقوق زنان نگاه می‌کنیم براساس آماری که مستند هم هست و وجود دارد، می‌بینیم که در دهه ۵۰ در ایران حدود ۶۴۰۰ نفر استاد دانشگاه و عضو هیات علمی در کل کشور داشتیم. در سال ۱۴۰۰ این تعداد به ۸۶۰۰۰ نفر رسیده است یعنی تقریبا ۱۳ برابر شده است و رشد ۱۳۰۰ درصدی داشته است. وقتی این جمعیت را بین خانم‌ها و آقایان مقایسه می‌کنیم نیز می‌بینیم جمعیت اساتید زن نسبت به دهه ۵۰ حدودا ۳۰ برابر شده است. در واقع در دهه ۵۰ حدود ۱۴ درصد اساتید دانشگاه‌های کشور ما را بانوان تشکیل می‌دادند و امروز این عدد به ۳۸ درصد رسیده است.

رئیس دانشگاه شیراز با تاکید بر اینکه چنین آماری نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی ایران برای زنان‌ شان و جایگاه بالایی را قائل است، گفت: توجه به‌ شان و جایگاه زنان در جمهوری اسلامی است که موجب می‌شود امروز ۳۸ درصد اساتید دانشگاه‌های کشور بانوان باشند و این درحالی است که نسبت به دهه ۵۰، جمعیت اساتید مرد در ایران ۱۱ برابر شده است و همین آمار در مورد استادان خانم، افزایش ۳۰ درصدی را نشان می‌دهد. همین رشد و آمار، یک نشانه است.

او با بیان اینکه یکی از سبک‌های گفت و گویی که می‌تواند موجب اشاعه امید، نشاط و اعتماد اجتماعی شود این است که حق مطلب در گفت و گوها درست ادا شود، یادآور شد: این آماری که در مورد اساتید خانم در ایران بیان کردم، فقط یک نمونه و مثال بود و ما در تولید علم، هوافضا، هسته ای، بیوتکنولوژی، نانوفناوری، امید به زندگی، عمران و آبادی و… اتفاقات خوبی داشته‌ایم که باید حق مطلب درست در موردشان ادا شود. ما نمی‌گوییم نباید از مشکلات و محدودیت‌ها و معضلاتی که داریم حرف بزنیم، این مشکلات وجود دارند و ما نیز لمسش می‌کنیم، ولی نباید اتفاقات خوبی که رخ داده را نادیده گرفت و باید حق را در نظر داشت. قبل از انقلاب حتی اسم کشور ما در بین سایر کشورها در المپیادهای جهانی مطرح نبود و ما در المپیادهای دانش آموزی و دانشجویی شرکت نمی‌کردیم، ولی بعد از انقلاب به صورت مستمر در این المپیادها شرکت می‌کنیم و رتبه‌های خوبی هم کسب می‌کنیم.

موذنی در خصوص دانشجویان حاضر در اعتراضات اخیر بیان کرد: درصد این دانشجویان نسبت به تعداد دانشجویان کل کشور قابل توجه نبود، اما به هرحال چون حضور دانشجویان بهتر و بیشتر رصد و دنبال می‌شود، در این شرایط نیز حضور آن‌ها بیشتر به چشم آمده است. اگر ما شناخت درستی از دغدغه‌ها و نگرانی‌های دانشجویان داشته باشیم، کمک می‌کند تا سبک درستی را هم برای گفت‌وگو انتخاب کنیم. اینکه دانشجویان دچار مسائل و مشکلات خاص خودشان هستند؛ از مشکلات خانوادگی گرفته تا مشکلات اقتصادی، تحصیلی، روحی و روانی، نگرانی از آینده شغلی، مسکن، ازدواج و…واقعیت‌هایی است که باید بپذیریم وجود دارد. اینکه بدانیم و قبول کنیم که اینها سرمایه‌ها و اداره کنندگان آینده کشور هستند و ما نیز در شکل گیری شخصیت دانشجویان نقش داشته‌ایم و سهیم بوده‌ایم، قطعا در انتخاب سبک گفت‌وگو با آن‌ها موثر است و بعد از آن می‌توانیم برخوردی منطقی‌تر و عقلانی‌تر داشته باشیم و اگر شیوه گفت و گوی درست انتخاب شود، قطعا موثر خواهد بود.

باید با احترام و کرامت با طرف مقابل رفتار کنیم

رئیس دانشگاه شیراز همچنین با اشاره به جهاد تبیین گفت: اگر چهار ویژگی را در جهاد تبیین رعایت کنیم این خاصیت را خواهد داشت که به آرامش اجتماع کمک کند؛ اولین نکته اینکه باید براساس واقعیات و عینیات باشد یعنی منطقی و واقع گرایانه صحبت کنیم و بیان ما مستند و دقیق باشد. نکته دیگر اینکه رفتار و گفت و گوی ما دلسوزانه و خیرخواهانه باشد. سومین نکته اینکه باید با احترام و کرامت با طرف مقابل رفتار کنیم و سعه صدر و طمانینه به خرج دهیم تا در حین گفت و گو دچار برآشفتگی نشویم. اگر در عمل به جهاد تبیین این ویژگی‌ها را رعایت کنیم، کمک می‌کند که مفید و موثر باشد و در آرامش بخشی به فضا موثر خواهد بود.

موذنی در مورد نقش اساتید به عنوان هدایتگران دانشجویان در ایجاد و تداوم آرامش در اجتماع و دانشگاه‌ها عنوان کرد: نقش اساتید در فضای دانشگاه‌ها بسیار مهم است و آنها شان قابل احترامی نزد دانشجویان دارند و اگر برخورد آن‌ها پدرانه، دلسوزانه و آینده نگرانه باشد و در حین گفت و گو با دانشجویان صحبت‌هایی امیدبخش به دانشجویان بزنند، می‌توانند آن‌ها را از نگرانی‌هایی که وجود دارد دور کنند.اساتید باید دانشجویان را به رفتارهای منطقی و پرهیز از اقدامات و رفتارهای هیجانی توصیه کنند که بسیار اهمیت دارد.

شرایط هیجانی، گذرا و موقتی است

رئیس دانشگاه شیراز ادامه داد: اینکه اساتید بتوانند به دانشجویان این نکته را منتقل کنند که رفتارهای آن‌ها در فضایی احساسی و هیجانی بوده است، اهمیت زیادی دارد. معمولا شرایط هیجانی، گذرا و موقتی هم هست، اما تبعات رفتار دانشجویان در چنین فضای هیجانی می‌تواند روی آینده و سرنوشت آن‌ها تاثیر بگذارد. این واقعیت‌ها باید به صورت خیرخواهانه و دلسوزانه در گفت و گوی بین دانشجویان و اساتید گوشزد شود تا رفتاری نکنند که بعدا تبعات آن بر آینده‌شان اثر بگذارد. اساتید باید بتوانند ذهن دانشجویان را در مورد پشت پرده و پشت صحنه برخی رخدادها و هیجانات روشن کنند.

او در آخر اظهار کرد: هر اتفاقی که در کشور می‌افتد صرفا اتفاقی نیست که منحصر به همانجا باشد و ریشه همه رویدادها داخلی باشد. قطعا ممکن است بسیاری از این اتفاقات پشت پرده‌هایی داشته باشند و شاید فقط قطعه‌ای از پازلی باشند که دشمن در راستای رسیدن به اهداف خودش طراحی کرده است. باید اهداف شوم دشمن برای دامن زدن به بحران‌های اجتماعی را برای دانشجویان روشن کنیم تا در زمینی که دشمن طراحی می‌کند دانشجویان یا حتی سایر جوانان و مردم ما بازی نکنند. این اقدام می‌تواند یکی از وظایف مهم اساتید باشد که به رفتار منطقی دانشجویان در برخورد با رخدادهای اجتماعی منجر شود؛ بخصوص رخدادهایی که در فضای دانشگاه‌ها رخ می‌دهد.