بحران ریاست غیرقابل حل در داعش

اذعان دیرهنگام داعش به هلاکت «ابوالحسین القرشی» سرکرده خود طی روز پنجشنبه در شمال غرب سوریه و متهم کردن گروه تروریستی «هیئت تحریر الشام» (جبهه النصره سابق) به دست داشتن در این عملیات که حدود سه ماه قبل ترکیه مسئولیت آن را بر عهده گرفته بود، سؤالاتی را در خصوص «بحران ریاست» در این گروه ایجاد می‌کند؛ چراکه داعش طی چند سال گذشته، چهار تن از سران خود را تقریباً در یک منطقه از دست داده است.

به گزارش ایسنا، روزنامه العربی الجدید در گزارشی در این باره نوشت، «ابو حذیفه الانصاری»، سخنگوی داعش اعلام کرد که ابوالحسین القرشی در جریان درگیری با عناصر هیئت تحریر الشام در «جندیریس» در منطقه عفرین به هلاکت رسید.

سخنگوی داعش به زمان دقیق این اتفاق اشاره‌ای نکرد اما اعلام کرد که این گروه «ابو حفص الهاشمی القرشی» را به عنوان سرکرده جدید خود انتخاب کرده است.

این در حالی است که رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه اوایل ماه مه از هلاکت سرکرده داعش در جریان عملیات اطلاعاتی کشورش در سوریه خبر داده بود.

در همین راستا، «حسن ابو هنیه»، پژوهشگر امور گروه‌های تندرو، گفت که داعش بدون شک از سال ۲۰۱۹ در نتیجه دستگیری و کشته شدن تعداد زیادی از سرکرده‌هایش توسط ائتلاف بین‌المللی به رهبری واشنگتن، «نیروهای دموکراتیک سوریه» (قسد)، دولت عراق و هیئت تحریر الشام، دچار بحران در سطح سرکرده‌هایش شده است.

وی معتقد است که تاخیر در اعلام خبر هلاکت سرکرده سابق و اعلام نام سرکرده جدید نشان از وجود مشکلات و بازآرایی ریاست پس از افشا شدن مکرر محل اختفای سرکرده‌های این گروه است.

وی افزود: اطلاعاتی درباره سرکرده جدید داعش در دست نیست، اما مسلم است که او طبق معمول عراقی است و به احتمال زیاد شخصیتی جوان و جدید است و یکی از سرکرده‌های کهنه‌کار داعش نیست؛ چراکه بیشتر سرکرده‌های قدیمی داعش یا دستگیر شده یا کشته شده‌اند.

در همین حال، «رشید حورانی»، محقق مرکز مطالعات «جسور»، نظر متفاوتی نسبت به ابو هنیه درباره این تاخیر در انتخاب سرکرده جدید داعش دارد.

وی در این باره معتقد است که تأخیر داعش در اعلام کشته شدن سرکرده سابق خود و تعیین جانشین برای او نوعی تاکتیک است تا به مخالفان خود بگوید که تنها یک سرکرده در داعش وجود ندارد، بلکه نهادهایی نیز وجود دارد که عملیات‌ها را حتی در نبود سرکرده سازماندهی می‌کنند.

این پژوهشگر تصریح کرد: هیئت تحریر الشام از عناصر داعش به ویژه کسانی که پس از نبرد الباغوز گریخته بودند سوء استفاده کرد تا رضایت ائتلاف بین‌المللی را جلب کند. این گروه به همین دلیل از سرکرده‌ها و عناصر فراری داعش استقبال کرد و سپس نوعی حبس خانگی را بر آنها تحمیل کرد و شروع به بازجویی از آنها درباره اطلاعات داعش و برجسته‌ترین سرکرده‌های آن و همچنین تحرکات آنها کرد. این اتفاق باعث شد که تحریر الشام اطلاعات زیادی درباره گروه داعش جمع‌آوری کند و به آن در نزدیک شدن به ترکیه و ائتلاف بین‌المللی کمک کرد.

حسن ابو هنیه درباره تناقض در روایت ترکیه و هیئت تحریر الشام درباره هلاکت سرکرده داعش نیز گفت: زمانی که ترکیه حدود سه ماه قبل این خبر را اعلام کرد، جزئیات زیادی درباره آن ارائه نکرد، اما هیئت تحریر الشام روایت منطقی و منسجم‌تری ارائه کرده و این گزارش حاوی جزئیاتی درباره دستگیری سخنگوی داعش و دیگر عناصر آن است که خود حاکی از وجود همکاری تایید شده میان هیئت تحریر الشام و اطلاعات ترکیه است.

سخنگوی داعش هنگام اذعان به هلاکت سرکرده این گروه اعلام کرده بود که گروه تروریستی هیئت تحریر الشام افتخار به هلاکت رساندن ابوالحسین القرشی را به عنوان نشان وفاداری به اردوغان تقدیم کرده است تا دستاوردی را برای کمپین انتخاباتی او فراهم کرده باشد.

در همین راستا، روزنامه رأی الیوم نیز در این باره نوشته است: حمله سخنگوی داعش به تحریر الشام ممکن است که با هدف گرفتن انتقام از آن صورت گرفته و مقدمه‌ای برای  آغاز جنگ ترور میان دو گروه باشد، اما بیشتر کارشناسان امور گروه‌های شبه‌نظامی به اتفاق آرا معتقدند داعش امروز ضعیف‌تر از آن است که بتواند یک جنگ فعال انتقام‌جویی را راه‌ بیندازد و مدت طولانی انتخاب سرکرده جدید آن گواه خوبی بر این مساله است.

رای الیوم در ادامه آورده است: جالب است که داعش مرحله جدیدی از عدم آشکار کردن نام‌های واقعی سرکرده‌های خود را آغاز کرده است و این برخلاف تاکتیک مرحله قبلی این گروه است؛ چراکه در گذشته مشخص بود که نام ابوبکر البغدادی «إبراهیم عواد إبراهیم علی البدری» بود و اوضاع در رابطه با سرکرده‌های بعدی داعش نیز همینگونه بود، اما در مرحله جدید، مشخص شده است که داعش از روش اتخاذ عناوین سازمانی برای رهبران خود پیروی می‌کند که معمولاً به صفت القرشی ختم می‌شود.

یک ماه پس از هلاکت «ابوالحسن القرشی» سرکرده اسبق داعش، سخنگوی این گروه از انتصاب «ابوالحسین» به عنوان سرکرده جدید خبر داده بود و اکنون سه ماه بعد نام سرکرده جدید و فعلی اعلام شده است. مطمئناً، أبو حفص الهاشمی القرشی یکی از سرکرده‌های سطح اول داعش نیست و به همین دلیل بیعت گرفتن برای او زمان زیادی را تلف کرده است. علاوه بر این مسلم است که داعش پس از از دست دادن سرکرده‌های سطح اول خود، اکنون وارد یک بحران در سطح ریاست شده است.