ترافيك می ماند

به گزارش خبرنگار خبرخودرو ، انتخابات شورای شهر تهران شرایطی را فراهم آورده تا مدعیان حل مشکلات شهری اطلاعات خود از چگونگی اداره شهر را به رخ رقیبان بکشند .درمیان شعارهای تبلیغاتی به انواع و اقسام موضوعات نیز اشاره می شود از حل مشکل حاشیه نشینی گرفته تا برخورد با متکدیان و گسترش شهرالکترونیک .اما تاکنون هیچ کدام از نامزدها الگوی مشخصی را برای مقابله با بحران ترافیک تهران پیشنهاد نکرده اند هرچند که همگی مدعی حل بحران های شهری هستند ولی به نظر می رسد سیاست زدگی لیست های ائتلافی موجب شده تا اصلی ترین بحث کلان شهر تهران درمیان شعارهای ریز و درشت انتخاباتی مهجور بماند حتی نامزدهايی که برنامه های خود را برپایه شعارهای پوپولیستی بنا نهاده اند نیز درهیچ کجای ادعاهای خود سخنی از ترافیک شهری را به میان نکشیده اند.

مشکل ترافیک تهران و کلان شهرهای کشور علت های گوناگونی دارد که اگر قصد رفع آنها باشد باید با تمام این مشکلات آشنا شد و با آنها به شکل منطقی و زیربنایی برخورد کرد .

ترافیک هم مانند عوارض یک معادله تک مجهولی نیست که با برخوردی یک بعدی بتوان آن را حل کرد .

در یک دسته بندی کلی علل ایجاد ترافیک تهران را در5 بند می توان مورد بررسی قرار داد .ارزان بودن بنزین ،کمبود شبکه های بزرگراهی درون شهری ،کمبود شبکه حمل و نقل ریلی (مترو) ،هوشمند نبودن ترافیک و عدم وجود تسهیلات در نقاط گوناگون شهر .

در مورد موضوع اول می توان اینگونه توضییخ داد که ارزان بودن بنزین موجب می شود تا صاحبان خودروهای شهری تشویق شوند تا برای تردد در شهر از خودروهای تحت تملک خود استفاده کنند در حالی که آنان برای هرموردی مجبور نیستند اتومبیل هایشان را از پارکینگ منازل خود به سطح خیابان های شهر هدایت کنند .

یا از سوی دیگر کمبود بزرگراهها نیز مشکل ساز می شود .

به موجب طرحی که برای تهران تهیه شده این شهر باید 600 کیلومتر بزرگراه داشته باشد این در حالی است که تهران تنها 300 کیلومتر بزرگراه دارد .کمبود این شبکه های بزرگراهی نیز به تشدید مشکل ترافیک تهران کمك می کند .

بحث شبکه حمل و نقل ریلی نیز در به وجود آمدن ترافیک اهمیت فوق العاده ای دارد.

در حال حاضر تنها دو خط مترو در تهران مورد بهره برداری قرار گرفته است درحالی که در شهری مانند مادرید که نصف جمعیت تهران را دارد 17 خط مترو وجود دارد که تمام شهر را پوشش می دهد .در مورد شبکه حمل و نقل عمومی مانند اتوبوس نیز نقص هايی وجود دارد که به شدت گرفتن بحران ترافیک کمک می کند .این نکته را نیز نباید از یاد برد که لجام گسیختگی ترافیک و عدم هدایت صحیح آن در تشدید این معضل کنونی کلان شهرهای کشور و به خصوص تهران بسیار موثر است .هوشمند بودن به این مفهوم است که به کمک اطلاعات ترافیکی رانندگان خودروهای شخصی را مطلع کرد که از کدام معابر برای تردد استفاده کنند .

شبکه کنترل ترافیک از طریق سیستم اطلاع رسانی این اطلاعات رادر اختیار رانندگان قرار می دهد تا آنان به سمت نقاطی که ترافیک سنگینی دارد حرکت نکنند .همین موضوع سبب می شود تا بار ترافیکی در نقطه خاصی از شهر افزایش نیابد .اما علی رغم اینکه این مکانیزم در کشور به وجود آمده ولی غیر فعال بودن آن موجب شده که گره های کور ترافیکی در نقاط گوناگون شهر ایجاد شود .هوشمند کردن چراغ های راهنمایی نیز در بحث هوشمند کردن ترافیک باید مورد توجه خاص قرار گیرد . دادن موج سبز که در دنیا نیز مرسوم است به خوبی این شرایط را به وجود می آورد که حرکت اتومبیل ها در بین چهارراهها منطقی شود زیرا هنگامی که یک خودرو از یک چراغ سبز عبور می کند در مواجه با چهار راه بعدی باچراغ قرمز روبرو می شود . به این شکل در وقت او صرفه جویی می شود .

نابسامانی در توزیع امکانات در نقاط گوناگون شهر هم علت دیگر ایجاد ترافیک به شمار می آید .در کشورهای توسعه یافته تمام نيازهای شهروندان در نقاط گوناگون شهر ایجاد شده است .این امکانات شامل فروشگاهها ، مراکز اداری ،مراکز درمانی و مراکز آموزشی می شود .به این طریق در دسترس بودن امکانات اولیه مورد نیاز شهروندان میزان سفرهای درون شهری آنان را کاهش می دهد و به تبع آن از بار ترافیکی شهر کم می کند .برای نمونه در شهر تهران تعداد مدارس به شکل صحیحی تقسیم نشده است .یعنی در برخی مناطق تمام مدارس غیر انتفاعی جمع هستند و در نقطه دیگری اصلا هیچ مدرسه غیر انتفاعی وجود نداشته باشد همین موضوع سبب می شد تا میزان سفرهای درون شهری برای آموزش افزایش یابد . در تهران 30 درصد سفرهای درون شهری به موضوع آموزش مربوط می شود .برای حل مشکل ترافیک تهران نیز باید این 5 عامل حل شود .

متولی حل این موضوعات نیز شهرداری است .اما نظام اداری کشور اجازه نمی دهد که شهرداری به عنوان نهاد مسئول درپی حل این بحران برآید .

به دلیل آنکه شهرداری اختیارات کامل را ندارد ،قدرت مانور کمی هم پیدا می کند .ولی در شهرهای پیشرفته دنیا قدرت تصمیم گیری زیادی به شهرداری ها واگذار شده این در حالی است که در ایران حتی شهرداری منابع درآمدی کافی نیز ندارد .

در واقع در تمام کشورهای توسعه یافته شهرداری نقش یک دولت کوچک را بازی می کند .در تمام دنیا شهردار شهر را اداره می کند .یعنی شهردار به عنوان ريیس جمهور شهر شناخته می شود .دولت و مجلس هم سیاست های کلان کشور را تعیین می کنند . اما تفکر مرکز گرایی یا سانترالیسم موجب در ایران که میان گردانندگان نظام به وجود آمده موجب شده تا این اختیارات به شهرداری واگذار نشود .دولت تمایل دارد که علی رغم تاکید برخصوصی سازی تمام صنایع را در اختیار خود داشته باشد و تصمیمات مهم را نیز خود اتخاذ کند .در این شرایط اختیارات شهرداری و شورای شهر نیز به شکل قطره چکانی دراختیار آنان قرار می گیرد .این نیز به همان تفکرات مرکز گرایانه بازمی گردد در حالی سیستم منطقی باید به سمت تقسیم وظایف برود نه انحصار قدرت .