چگونه کره‌شمالی را رام کنیم؟

هنری کسینجر
استفن بوثورث نماینده هسته‌ای ایالات متحده در امور شبه‌جزیره کره و پرونده‌هسته‌ای کره‌شمالی، هفته گذشته از سفری غیرعادی به پیونگ یانگ به واشنگتن بازگشت . در جریان این سفر بود که کره‌‌شمالی بر ضرورت ادامه مذاکرات شش جانبه در راستای خلع‌سلاح هسته ای شبه‌جزیره کره تاکید کردند . البته مقام‌های کره‌شمالی تاکید کردند که ابتدا واشنگتن و پیونگ یانگ باید بر سر پاره‌ای از اختلاف‌های موجود به توافق برسند و سپس چهار کشور دیگر حاضر در این مذاکرات به پای میز مذاکره بازگردند . یک سال پیش بود که پیونگ‌یانگ از مذاکرات شش جانبه رسما عقب‌نشینی کرد . البته همه چیز به یک کناره گیری ساده ختم نشد و پیونگ‌یانگ به تمامی تعهدات خود نیز پشت پا زد . حقیقت اما این است که پیونگ‌یانگ دوست دارد برای مدتی دیگران را از میز مذاکره به اتاق دیگری بفرستد و با امریکا بر سر این میز تنها بماند .

کره‌شمالی برای خلع سلاح چندین پیش‌شرط مطرح کرده‌است: تکمیل معاهده صلح شبه‌جزیره کره، سیستم امنیتی آسیای شمال شرقی، عادی سازی رابطه با ایالات متحده و حذف هرگونه تهدید علیه پیونگ‌یانگ. از تبیین این‌ پیش‌شرط‌ها بوی خوبی به مشام نمی‌رسد . به نظر نمی‌رسد که هیچ کدام از این پیش‌شرط‌ها در نهایت شبه‌جزیره کره را در مسیر صحیحی قرار دهد . کره‌شمالی در ظاهر لحن دوستانه و مسالمت‌آمیزی را اتخاذ کرده اما در پشت پرده به دنبال خرید زمان است و البته از سر خود وا کردن دیگر کشورهای حاضر در مذاکرات .
زمان رویارویی با حقیقت فرا رسیده است. پانزدهمین سالی است که ایالات متحده به تلاش خود برای به راه آوردن کره‌شمالی از طریق مذاکره ادامه می‌دهد . در طول این سالها ایالات متحده هم به مذاکرات دو جانبه متوسل شده و هم مذاکرات چند جانبه را امتحان کرده است . در نهایت چه در قالب مذاکرات دو جانبه و چه چند جانبه،نتیجه یکسان بوده است . در همین فاصله زمانی هم پیونگ یانگ تسلیحات و تاسیاست هسته‌ای خود را دو برابر کرده است . هر بار هم پیونگ یانگ این ماراتن را به تنهائی به پایان برده است . این کشور کمونیستی دو بار بمب هسته‌ای خود را آزمایش کرده است . همزمان در فراز و نشیب مذاکرات هم انواع موشک‌های دوربرد و کوتاه برد توسط این دولت آزمایش شده است . اگر این وریه همچنان ادامه یابد ،دیپلماسی به ابزاری تبدیل می‌شود برای قانونی کردن تکثیر تسلیحات و نه متوقف کردن آن . چرا کره‌شمالی باید دقیقا زمانی از موفقیت‌های جدید هسته‌ای خود سخن بگوید که نماینده هسته‌ای ایالات متحده راهی پیونگ‌یانگ شده‌است ؟ عرف قانونی این است که کره‌شمالی هنگام بازگشت به میز مذاکرات بحث را از همان نقطه‌ای که آخرین بار رها شده بود،آغاز کند .

پیونگ‌یانگ تا‌کنون بارها تاکید کرده است که ایالات متحده باید ابتدا تضمین‌های امنیتی به این کشور بدهد . به باور رهبران کره‌شمالی ایالات متحده اصلی‌ترین تهدید برای امنیت پیونگ‌یانگ است ، شاید به همین دلیل هم کره‌ای‌ها پیش از نشستن پای میز مذاکره از واشنگتن تعهد امنیتی می‌خواهند . اکنون سوال اینجاست که چه نوع تضمین‌های دو جانبه‌ای می‌تواند تامین کننده این هدف باشد؟ تنها سیستم امنیتی آسیا شمال شرقی می‌تواند چنین قالب امنیتی را ایجاد کند و اجرای این سیستم هم به حرکت در قالب مذاکرات شش جانبه نیاز دارد.
رهبران پیونگ‌یانگ هم آنقدر ساده نیستند که گمان کنند می‌توانند با تهدید واشنگتن به حمله هسته‌ای برای خود امنیت بخرند. این حقیقت که کره‌شمالی از جامعه جهانی می‌خواهد این کشور را به عنوان قدرتی هسته‌ای بپذیرند تا بتواند در برابر کره‌جنوبی و ژاپن قدعلم کند، از درصد پذیرش بالاتری برخوردار است .

کره‌شمالی به نظر به خلبان اتوماتیکی می‌ماند که حتی زمانی که بوثورث در پیونگ‌یانگ است هم دست از خودکامی‌ها برنمی‌دارد و هواپیمایی حامل قطعات موشک را روانه جنوب آسیا می کند . البته دست کره‌ای‌ها در بانکوک رو می‌شود . پیونگ‌یانگ حتی خود را در موقعیتی می‌بیند که می‌تواند چین و ایالات متحده را هم علیه یکدیگر بشوراند .
هر کدام از اعضای حاضر در مذاکرات شش جانبه خواهان پایان هر چه سریع‌تر تهدید‌های هسته‌ای پیونگ یانگ هستند . همزمان اما کره‌شمالی به دنبال طولانی‌تر کردن توقف مذاکرات است . دقیقا به همین دلیل است که مذاکرات دو‌جانبه میان واشنگتن و پیونگ‌یانگ به اتحاد چهار عضو دیگر ضربه می‌زند .

کره‌جنوبی از مذاکرات دو‌جانبه‌ای که خود از آن به بیرون رانده شده چندان اطمینان ندارد. ژاپن هم بی‌شک برای حل پرونده شهروندان خود که توسط پیونگ یانگ ربوده شدند به امریکا وکالت نخواهد داد .
موضع چین اما پیچیده‌تر است .پکن بارها به شدت آزمایش‌های هسته‌ای کره‌شمالی را مورد نکوهش قرار داده است. البته رهبران این کشور زیرک‌تر از دیگر اعضای حاضر در مذاکرات شش جانبه هستند . پکن هرگز در مسیر بی‌ثبات کردن ساختار سیاسی کره‌شمالی حرکت نکرده است . در چنین شرایطی باید به موضع آرام و بی‌سر و صدای چین در قبال پیونگ‌یانگ احترام گذاشت . کره‌شمالی با چین هم‌مرز است و چین باید مراقب منافع و امنیت خود باشد.
در حال حاضر اصلی‌ترین مساله در این پرونده حذف تسلیحات هسته‌ای کره‌شمالی است . در بحث مقابله با کره‌شمالی هیچ چیز به اندازه زمان اهمیت ندارد. کاتالوگ ارائه تضمین‌های اقتصادی و امنیتی در حال حاضر مهیا است. اکنون زمان آن است که ایالات متحده زمام بازی را در دست بگیرد و مانع از این شود که کره‌ای‌ها امریکا را اصلی‌ترین تهدید‌های خود بدانند. در نهایت هم اصلی‌ترین خطر برای کره‌شمالی از جانب خارجی‌ها نیست بلکه خطر سقوط این رژیم از داخل است که تهدیدی جدی حساب می‌شود . مذاکرات شش جانبه بهترین فرصت برای معامله با کره‌ای ها است . در این مورد حق با ناپلئون است: اگر می‌خواهید وین را بگیرید، بالواقع وین را بگیرید.